Red je ADHD-relatie in 6 stappen
Wanneer je in een relatie zit, waarin je partner (of jullie beiden) ADHD hebben, dan is de kans groot dat jullie aan je relatie moeten werken. Jullie hebben waarschijnlijk moeite om effectief met elkaar te communiceren, wat door de jaren heen geleid heeft tot veel frustraties, woede en wrok. Als jij de niet-ADHD partner bent, dan ben je het waarschijnlijk zat om “altijd alles te moeten doen” en om samen te zijn met iemand die zijn of haar deel van de gezamenlijke verantwoordelijkheden niet draagt. Je voelt je hierdoor eenzaam en ondergewaardeerd.
Als jij de ADHD-partner bent, dan is de kans groot dat je je partner te boos en controlerend vindt. Jullie sex-leven heeft er vaak ook nog eens flink onder te lijden. Misschien zijn jullie al eens naar een relatietherapeut geweest met enig succes, maar de grote problemen blijven.
Als je merkt dat jullie elkaar in de relatie zijn kwijtgeraakt en er speelt veel vijandigheid, dan zijn jullie niet de enigen. Onderzoek heeft uitgewezen dat het merendeel van de relaties met tenminste één ADHD-partner dysfunctioneel zijn.
Maar….er gloort licht aan de horizon, want het hoeft niet zo te zijn
Inzicht in de mechanismen waarom jullie relatie zover is gekomen en de rol die jullie daar beiden (jullie zijn beiden verantwoordelijk) in spelen, kan helpen om de neerwaartse spiraal te doorbreken.
ADHD-symptomen leiden vaak tot uitzonderlijk star gedrag en interacties binnen een relatie. Wanneer dit niet herkend wordt, zoals in vele relaties, is dat geen goed nieuws. Wanneer jullie echter inzien dat de problemen hun oorsprong vinden in de ADHD-symptomen en de reacties daarop, is er veel te winnen. Je hoeft elkaar dan niet meer de schuld te geven van de problemen en gaan werken aan het oplossen van de problemen.
Van de patronen die ADHD brengt in een relatie zijn er drie bijzonder moeilijk te doorbreken:
- Symptoom – Respons – Respons
Er is een ADHD-symptoom aanwezig (vergeetachtigheid bijvoorbeeld). De niet-ADHD partner reageert negatief op dit symptoom (boos) in plaats van samen te werken om anders met het symptoom om te gaan. De ADHD-partner reageert hier weer negatief op (woede, zich verdedigen, agressie) in plaats van zich op het onderliggende probleem te richten, nl. het symptoom. Deze interaktie zet jullie tegen elkaar op, in plaats van dat jullie samenwerken om het probleem op te lossen. - Ouder-Kind dynamiek
De niet-ADHD ouder neemt te veel verantwoordelijkheid en compenseert voor de inconsistentie van de ADHD-symptomen van de partner. Deze belasting veroorzaakt op den duur wrevel met gezeur, commanderen en het controleren van gedrag als gevolg. De ADHD-partner neemt je dit gedrag kwalijk. Wat jullie elkaars tegenstanders maakt. - Verkeerde interpretatie van ADHD-symptomen
80-90% van de volwassenen weet niet dat ze ADHD hebben. Dat betekent dat ze vaak in een relatie terechtkomen, waarbij de niet-ADHD partner niet weet dat bepaald gedrag wordt veroorzaakt door ADHD. Dit zorg voor een verkeerde interpretatie. Wanneer de ADHD-partner bijvoorbeeld erg afgeleid is, kan dit leiden tot het negeren van de partner. Hierdoor trekt de niet-ADHD partner de conclusie: “hij/zij houdt niet van me”, “hij/zij interesseert zich niet voor me” of “hij/zij vind me niet belangrijk”.Impulsief gedrag, zoals het onderbreken van een gesprek, kan worden geïnterpreteerd als: “hij/zij respecteert me niet” in plaats van “hij/zij heeft een ADHD-symptoom waar we aan moeten werken”. Dit soort misinterpretaties zijn killing in een relatie, omdat ze de belangrijkste waarden van de relatie (respect, liefde, vertrouwen etc. ) onderuit halen.
Hoe maak je je relatie weer gezond?
Er zijn 6 stappen die je als partners moet zetten om de dynamiek in de relatie te veranderen. Wanneer je deze stappen zet, zullen jullie als partners en geliefden opnieuw met elkaar in verbinding komen. De basis ligt bij een goede kennis over ADHD – hoe is het om dat te hebben, hoe is het om te leven met iemand die het heeft, welke tactieken werken en welke niet.
-
Cultiveer Empathie
Jij en je partner verschillen meer van elkaar dan dat je denkt. Jullie ervaren dezelfde situaties anders omdat jullie geest anders werkt (biologisch) en omdat degene met ADHD vaak een lager zelfbeeld heeft door ervaringen tijdens het opgroeien. Je kunt dus onmogelijk veronderstellen dat jij weet hoe jouw partner het leven ervaart of wat zijn motivaties zijn voor zijn gedrag. Jullie zullen elkaar daarom opnieuw moeten gaan ‘ontdekken’, nu met ADHD in het achterhoofd. De belangrijkste verschillen zijn:
- De (onbehandelde) ADHD geest werkt niet-hiërarchisch en is chaotisch, wat het plannen, initiëren en het afmaken van taken bemoeilijkt. Het betekent ook dat jullie ieder iets totaal verschillends oppikken als “het belangrijkste deel” van een gesprek of ervaring.
- Geheugen problemen – het korte-termijn geheugen van de ADHD-partner werkt onvoldoende. Hj of zij herinnert zich het gesprek van drie dagen geleden dus echt niet! Zelfs gesprekken van een uur geleden zijn soms verdwenen uit het geheugen. Het is echt geen smoes.
- Moeite met vooruitkijken – als iets in de toekomst ligt, is het lastig voor iemand met ADHD om zich de stappen, die nodig zijn om dat te verwezenlijken, voor te stellen en wat het resultaat zal zijn. De niet-ADHD partner ziet dit als een basisvaardigheid en vindt dit moeilijk om te begrijpen.
-
Benoem de emoties die een goede relatie in de weg staan (ontkenning, woede, angst, wanhoop).
Je kunt je problemen pas oplossen wanneer moeilijke emotionele problemen uitgesproken en erkend zijn. Daarmee zijn ze niet helemaal opgelost, maar wel erkend en er wordt verantwoordelijkheid genomen voor deze emoties.
Ontkenning uit zich bij beide partners:
- ADHD-partner: Als mijn partner nu weer aardig tegen me gaat doen, komt alles wel weer in orde. Hiermee wordt de bijdrage van de ADHD-symptomen op de relatie ontkend.
- Niet-ADHD partner: Als mijn partner zijn ADHD ‘geneest’, dan komt alles in orde. Hier speelt ontkenning van de invloed van woede, frustratie of wanhoop op de interactie een rol.
- Van ontkenning naar erkenning is de eerste stap om het probleem aan te pakken en dus een eerste stap naar een volwaardig partnerschap.
-
Zoek Hulp
Behandeling van ADHD omvat meer dan het nemen van medicatie. In een vaste relatie zijn er eigenlijk drie mogelijkheden voor een doeltreffende behandeling:
- Fysiologische veranderingen in de hersenen met medicatie, beweging en slaap.
- Gedrags- of gewoontes wijzigen voor de ADHD-partner
- Het ontwikkelen van een gereedschapskist met daarin effectieve interacties die ADHD erkennen (gestructureerde gesprekken, verbale signalen, niet maken van veronderstellingen etc.)
Daarnaast zal de niet-ADHD parnter moeten leren omgaan met de psychische problemen die het gevolg zijn van de verstoorde relatie. Wanneer deze niet erkend en aangepakt worden zal dit onherroepelijk een burnout tot gevolg hebben.
De laatste drie stappen om je relatie te redden worden in een volgende blog uitgebreid behandeld, maar worden hieronder kort genoemd.
-
Verbeter de communicatie
Om alvast een idee te krijgen hoe je de communicatie kunt verbeteren kun je mijn blog: Help…mijn partner heeft ADHD lezen.
-
Stel effectief grenzen
-
Blaas romantiek nieuw leven in.
Tenslotte
Wanneer je deze 6 stappen volgt, zal je al snel merken dat je relatie meer in balans komt. Waarom dat nodig is? Omdat wanneer in een relatie, waarin de één de (dominante) ouderrol op zich heeft genomen en de ander die van het (verongelijkte) kind, er in wezen geen sprake is van een gelijkwaardige liefdesrelatie.
Ik zou graag weten hoe jij je ADHD-relatie weer terug op de rails hebt gekregen. Deel je adviezen of tips in het commentaar-veld onderaan deze blog.
Hartelijke groet, Barbara