De wet is erdoor. In de tweede kamer dan. Nu de eerste kamer nog, maar dat zal geen probleem zijn. Ik heb het over de nieuwe jeugdwet, waarbij de zorg voor jeugd helemaal ondergebracht zal worden bij de gemeenten. Nu, anno 2013, zijn de provincies en gemeenten gezamenlijk verantwoordelijk voor de zorg voor jeugd. Dat gaat dus veranderen. Op 1 januari 2015 zal deze Nieuwe Jeugdwet in werking gaan.

Nu, voor 1 november 2013, moeten de gemeenten hun plannen al klaar hebben voor wat betreft de invulling van deze Nieuwe Jeugdwet. Laatst in Lelystad, tijdens een bijeenkomst van Balans en de NVA (beiden zijn ouderverenigingen), waar een presentatie werd gehouden voor ouders over de transitie, bleek dat de gemeente Lelystad alles behalve klaar is. Nee, zei de wethouder, wij gaan er in januari over nadenken.

Wat mij verbaasde tijdens deze bijeenkomst, was de lage opkomst. De vrijwilligers van Balans en de NVA meegerekend, kwamen we op een krappe 30 deelnemers. Leeft deze transitie niet bij de mensen, vroegen wij ons af. Het lijkt erop van niet.

Vandaar deze blog, waarin ik zal proberen uit te leggen wat deze nieuwe wet voor u zal betekenen. Want dat u er iets van gaat merken is vrijwel zeker.

Wat gaat er precies veranderen?

• Alle zorg voor jeugd gaat naar gemeenten
• De gemeente gaat regelen dat alle noodzakelijke hulp beschikbaar is
• De gemeente bepaalt welke kinderen toegang hebben tot de hulp en welke niet
• De gemeente gaat de zorg betalen.

Welke zorg hebben we het dan precies over?

• Preventie, participatie
• Jeugdgezondheidszorg, provinciale jeugdzorg
• Jeugd-GGZ
• Zorg verstandelijk gehandicapten
• Gesloten jeugdzorg, jeugdbescherming en reclassering, AMHK (Advies en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling)
• Begeleiding, persoonlijke verzorging, kortdurend verblijf
• Behandeling van enkelvoudige dyslexie

Waarom decentralisatie?

De overheid hoopt met deze decentralisatie van de zorg om jeugd een flinke bezuinigingsslag te maken. Er wordt minder bureaucratie verwacht (haha). Bovendien zouden gemeenten dichter bij de burger staan en beter kunnen beoordelen of en welke zorg nodig is. Daarbij wordt meer uitgegaan van de eigen kracht van verzorgers. Er zal een groter beroep gedaan worden op de mantelzorgers, wat uiteraard een flinke kostenbesparing tot gevolg heeft. Demedicalisering is een hot topic. De overheid hoopt ook daar fors op te kunnen bezuinigen. De bezuiniging bedraagt, schrik niet, 450 miljoen euro, dat is 15% van het huidige budget.

Verder gaat recht op zorg naar zorgplicht. Dat betekent dat er eerst gekeken gaat worden of de zorg niet anders geregeld kan worden. Er zal eerst gezocht worden naar andere mogelijkheden in zgn. keukentafel gesprekken.

Praatgroepjes i.p.v. zorg?!

De nieuwe Jeugdwet biedt ook kansen.

Er is meer aandacht voor preventie, een vroege herkenning zorgt voor eerdere ondersteuning. Bovendien wordt de zorg nu dichter bij huis geregeld en is er een integrale aanpak, wat zoveel betekent als dat de samenwerking tussen hulpverleners binnen één gezin verbetert.

Maar er zijn ook risico’s, zoals:

• Psychische problemen worden afgedaan als opvoedproblemen
• De zorgverzekeringswet en de gemeente kan doorlopend het zorgaanbod bemoeilijken bij somatische en psychische problematiek (ADHD-medicatie)
• Is er genoeg deskundigheid bij de toegang tot de zorg om GGZ-stoornissen tijdig te herkennen?
• Grotere draaglast voor mantelzorgers (uitgaan van de eigen kracht)
• Afhankelijk van de beschikbaarheid van de zorg in de gemeente waarin je woont (ongelijkheid)
• Ongelijkheid in de toegang tot de zorg tussen gemeenten
• Beperkte kennis GGZ-problematiek bij gemeenten

Het zou zelfs kunnen betekenen dat je beter kunt verhuizen naar een andere gemeente omdat daar een hoger jeugdzorg budget is of omdat de zorg daar beter geregeld is.

Ook de gemeenten maken zich zorgen.

Zij krijgen immers 15% minder jeugdzorgbudget waar ze het mee moeten doen. Het budget zal per gemeente verschillen. De populatie bepaalt uiteindelijk de hoogte van het budget. Bovendien zijn gemeenten niet thuis in de zorg en moeten zij zich verdiepen in deze nieuwe materie.
Gelukkig wordt de continuïteit van de zorg gewaarborgd in 2014. Gemeenten zijn verplicht om de zorg die jongeren hebben in 2014 helemaal over te nemen. De jongeren behouden hun zorg én hun zorgverlener in 2015. Hiermee is 40% van het over te hevelen jeugdzorgbudget gemoeid.

Wat moeten gemeenten doen?

• Gemeenten moeten afspraken maken over zorgaanbod en continuïteit van zorg met zorgaanbieders en financiers in hun eigen regio
• Uiterlijk 31 oktober moeten alle regio’s hun regionale arrangementen klaarhebben
• De onafhankelijke Transitie-commissie Stelselwijziging jeugd toetst of de arrangementen voldoende zijn om continuïteit van de zorg te waarborgen

Persoonsgebonden budget (PGB)

Voor PGB is er een uitzondering op continuïteit van zorg. Daarbij gelden de ‘beperkende voorwaarden van het pgb’ binnen de Jeugdwet. Onder deze beperkende voorwaarden wordt het pgb binnen de Jeugdwet mogelijk.

Wat zijn de beperkende voorwaarden?

• Men moet blijkgeven over vaardigheiden te beschikken om zelf individuele voorzieningen bij derden te kunnen inkopen
• Men moet kunnen onderbouwen waarom wordt gekozen voor budget ipv in natura
• Men moet zich voldoende georiënteerd hebben op voorzieningen in natura

Jeugdhulp die wordt ingekocht moet voldoen aan kwaliteitseisen. Wat die kwaliteitseisen zijn is nog onduidelijk. Bepaalt de gemeente dat (deels) of wordt dit in de Jeugdwet omschreven?

Er zijn veel kleine zelfstandigen die begeleiding vanuit het PGB bieden binnen het gezin. Een vraag uit de zaal of dit gaat verdwijnen als deze organisaties niet aan de criteria voldoen, zelfs als je tevreden bent over de geboden begeleiding, wordt beantwoord door een manager van de lokale GGZ instelling; Je wil natuurlijk niet dat iemand met een psychiatrische stoornis door iemand die daar geen verstand van heeft wordt begeleid.
(Ik vermoed dat zij zinspeelt op het wel of niet hebben van een BIG-registratie, de registratie voor artsen, klinisch psychologen e.d.)
Ik zou zeggen: dat ligt aan het soort begeleiding. Ik heb niet iemand met een BIG registratie nodig om mijn zoon te begeleiden met het plannen en organiseren van zijn leven. En dat geldt voor de meeste gezinnen waarin stoornissen voorkomen.

Wat is het tijdspad?

De gemeenten, m.u.v. Lelystad, zijn druk bezig met de voorbereidingen van de transitie-arrangementen. Voor november moeten die klaar zijn. In het voorjaar van 2014 wordt de wet behandeld in de Eerste Kamer, waarna, bij aanname, publicatie in de Staatscourant zal plaatsvinden. Op 1 januari 2015 wordt de Nieuwe Jeugdwet effectief.

Zorgen

Wellicht maak je je zorgen over wat er staat te gebeuren en roept dit meer vragen bij je op dan dat het antwoorden geeft op jouw persoonlijke situatie. Dat is logisch. Een aantal vragen en opmerkingen die tijdens de bijeenkomst naar voren kwamen waren de volgende.:

Wat nu als de zorgpartner, bij wie ik nu de zorg inkoop vanuit het PGB, straks niet aan de criteria blijkt te voldoen, krijgen we dan iemand anders, ook als wij wel tevreden zijn over de geboden zorg?

Ook al hebben wij een PGB voor een paar uur per week, de zorg voor het kind komt voor 100% op ons, ouders, neer. We staan onder enorme druk en het groeit ons nu vaak al boven het hoofd. Als die druk nog hoger wordt omdat er nog meer verwacht gaat worden van de mantelzorgers, dan loopt het ergens spaak en dan zijn de kosten nóg veel hoger.

De lokale GGZ maakt zich zorgen over dat kinderen met bepaalde problematiek te lang blijft zweven voordat de zorg op gang komt. Dit is schadelijk voor het kind.

Er wordt momenteel erg georganiseerd op excessen, terwijl er meer naar de burgers geluisterd moet worden.

En tenslotte grappend: Het zou dus zomaar kunnen dat je buiten je gemeente wilt verhuizen, maar niet toegelaten wordt in de nieuwe gemeente omdat je een zorgkind hebt!?

Het antwoord luidde steevast: Elke gemeente regelt dat anders. Het is verstandig om nu met je gemeente te gaan praten, ga naar raadsvergaderingen, zorg dat je stem gehoord wordt. Nu is de tijd om dat te doen. Gemeenten hebben vaak weinig kennis van de problematiek, de problemen van onze kinderen zijn voor hen niet zichtbaar. Ze hebben onze input nodig nu ze zich aan het voorbereiden zijn op de transitie.

En als je nu eens niet zo mondig bent?

In dat geval kun je je aansluiten bij een oudervereniging, zoals Balans of de NVA. Bij hen kun je met je vragen terecht en zij zullen jouw belangen behartigen richting de gemeenten en overheid.

Voor vragen over het PGB kan Per Saldo  je antwoord geven.

Hoe gaat Almere de transitie van de jeugdggz inrichten?

De gemeente waarin ik woon, Almere, is al verschillende pilots gestart met wijkteams. Vanuit het principe 1 huishouden, 1 plan, 1 aanpak, ook op school wordt de ondersteuning zoveel mogelijk dicht bij de inwoners gerealiseerd. Zo krijgt elke wijk een team van wijkwerkers en elk stadsdeel een team van gezinsbegeleiders. Het team van wijkwerkers zal bestaan uit een kernteam en een schil van organisaties en personen eromheen. Het kernteam vormt de basis van het wijkteam. Deze functies zijn noodzakelijk voor de betreffende wijk om goed te kunnen functioneren. De schil eromheen is flexibel en variabel. Lees hier meer over de Transitie van het sociaal domein in Almere.

Wil je reageren op dit artikel? Stel je vraag of opmerking in het commentaarveld.