ADHD in de relatie

In relaties, waarin een van de partners, of beiden, ADHD hebben , moet vaak hard gewerkt worden. De partners hebben meestal moeite om effectief met elkaar te communiceren, wat op den duur zorgt voor veel frustraties, woede en wrok. De niet-ADHD partner voelt zich vaak eenzaam en ondergewaardeerd, terwijl de ADHD-partner de ander juist boos en controlerend vind.

Inzicht in de mechanismen waarom het zover is gekomen in de relatie en de rol die beide partners daarin spelen, kan helpen om de neerwaartse spiraal te doorbreken.

Klik op een link om snel naar een onderwerp te gaan:

Patronen in de relatie

ADHD-symptomen leiden vaak tot uitzonderlijk starre interacties binnen een relatie. Wanneer dat niet (h)erkend wordt, zoals in vele relaties, kan voor veel problemen zorgen. Partners die onder ogen zien dat de oorsprong van hun problemen ligt in de ADHD-symptomen en de reacties daarop, kunnen gaan werken aan een constructieve oplossing.

De communicatiepatronen in een ADHD-relatie zijn vaak niet effectief en vaak moeilijk te doorbreken. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

ADHD-Symptoom – Reactie – Tegenreactie

Een ADHD-symptoom lokt een negatieve reactie uit bij de (niet-ADHD) partner. De ADHD-partner reageert hier weer negatief op. Beiden richten zich niet op het onderliggende probleem, nl. het ADHD-symptoom. Deze interactie wordt in de loop van de jaren een ingesleten patroon. Door de oorzaak te erkennen, kan constructief gewerkt worden aan een oplossing.

Ouder-Kind dynamiek

De niet-ADHD partner neemt te veel verantwoordelijkheid en compenseert voor de ADHD-symptomen van de partner. Deze belasting veroorzaakt op den duur veel wrevel met gezeur, commanderen en het controleren van het gedrag van de ADHD-partner tot gevolg. De ADHD-partner neemt je dit gedrag kwalijk. Hierdoor is de relatie niet meer gelijkwaardig, er is een ouder-kind relatie ontstaan.

Verkeerde interpretatie van ADHD-symptomen

Wanneer in een relatie (nog) niet bekend is dat een van de partners ADHD heeft, dan worden de symptomen vaak verkeerd geïnterpreteerd door de niet-ADHD partner. Deze weet niet dat bepaald gedrag wordt veroorzaakt door ADHD. Aandachtstekort kan leiden tot het negeren van de partner, waardoor de conclusie getrokken kan worden dat de ADHD-partner niet van hem of haar houdt, hem of haar niet belangrijk vindt of geen interesse heeft in hem of haar. Wanneer eenmaal bekend is dat het gedrag veroorzaakt wordt door een ADHD-symptoom, kan er gewerkt worden aan dat gedrag.
Dit soort misinterpretaties halen de belangrijkste waarden van de relatie (respect, liefde, vertrouwen etc.) onderuit.

Diagnose

80-90% van de volwassenen met ADHD weet niet dat hij of zij ADHD heeft. Wanneer ze kinderen hebben met een ADHD-diagnose, dan vallen dingen vaak op hun plaats. Ze herkennen zich in de problemen waar hun kind tegenaan loopt en gaan zich dan pas afvragen of zij misschien zelf ook ADHD hebben. Het zou veel verklaren van de problemen die zij gedurende hun leven hebben ondervonden en nog steeds ondervinden.

Een van die problemen zijn de relaties met andere mensen, waarin de communicatie vaak moeizaam en niet erg effectief is. Ze hebben vaak het gevoel op een totaal andere golflengte te zitten dan hun medemens en begrijpen niet waarom er zoveel miscommunicatie is.

In liefdesrelaties missen ze de verbinding met hun niet-ADHD-partner door de patronen waar ze zich in bevinden. Hetzelfde geldt voor de niet-ADHD-partner om dezelfde reden. Om er zeker van te zijn dat de problemen in de relatie veroorzaakt worden door ADHD-symptomen, is het belangrijk een diagnose te laten stellen en in behandeling te gaan. De verschillende behandelingen staan omschreven in Wat is ADHD?

Wat kun je zelf doen om de relatie te verbeteren?

De basis ligt bij een goede kennis over ADHD – wat is het?, welke kenmerken horen er wel en niet bij, hoe is het om dat te hebben en hoe is het om te leven het iemand die het heeft. Ook de niet-ADHD partner zal zich hierin moeten verdiepen.

Wat kun je verder doen?

Begrip hebben voor de verschillen

Partners met en zonder ADHD verschillen enorm van elkaar. Zij ervaren dezelfde situaties anders, omdat de ene geest anders werkt dan de andere. De ADHD-partner heeft vaak een lager zelfbeeld door negatieve ervaringen tijdens het opgroeien. Hij of zij ervaart het leven anders dan de niet-ADHD partner. De partners zullen elkaar als het waren opnieuw moeten gaan ‘ontdekken’, maar nu met ADHD in het achterhoofd.

Het benoemen van emoties (ontkenning, woede, angst, wanhoop).

Problemen kunnen pas opgelost worden wanneer moeilijke emotionele problemen uitgesproken en erkend worden. Op die manier wordt er verantwoordelijkheid genomen voor deze emoties. Lees meer over het uiten van je gevoelens in Kwetsbaarheid in de ADHD-relatie.

De niet-ADHD partner leert omgaan met zijn of haar problemen

De niet-ADHD partner moet leren omgaan met de psychische problemen die het gevolg zijn van de verstoorde relatie. Wanneer deze niet erkend en aangepakt worden zal dit onherroepelijk een burnout tot gevolg hebben.

Verbeter de communicatie

In een ADHD-relatie kunnen de gemoederen nogal eens hoog oplopen tussen de partners. Er is vaak sprake van een vast communicatie-patroon waarin beide partners gevangen zitten. Wanneer zo’n patroon in stand gehouden wordt, en dat doen beide partners, dan gaat dat ten koste van de emotionele verbinding tussen de partners. Beide partners moeten verantwoordelijkheid nemen voor hun rol in de relatie voordat ze de communicatie-patronen kunnen doorbreken.

Grenzen leren stellen.

Elkaars grenzen kennen en de eigen grenzen stellen is essentieel voor een goede relatie, maar vooral voor een relatie waarin ADHD voorkomt. Dat geldt voor beide partners. Voor de niet-ADHD partner om niet meer het gevoel te hebben overal alleen voor te staan, en voor de ADHD-partner om zich als een volwaardige partner in de relatie op te kunnen stellen.

De romantiek terugbrengen in de relatie.

Wanneer er sprake is van een ouder-kind patroon in de relatie waarin ADHD voorkomt, is dat voor beide partners niet aantrekkelijk. Het gevolg is vaak dat de romantiek en sex op laag pitje komen te staan. Daarbij kan de rol van aandachtstekort een rol spelen tijdens het vrijen.
Toch zijn romantiek en sex essentieel om de verbinding tussen de liefdespartners te versterken. Er met elkaar over praten helpt.

Zoek hulp

Soms is de relatie zodanig verslechterd dat de partners er zonder hulp niet meer uit komen. In dat geval is het raadzaam professionele hulp in te schakelen. Barbara Zijta Coaching biedt programma’s aan voor individuele coaching, voor een van de partners, en relatie coaching, waarbij partner gesprekken gecombineerd worden met individuele gesprekken met de beide partners. Kijk ook eens bij het aanbod of meld je aan voor een partnerbijeenkomst.